Urkunde 1372 Juli 25

Aus HammWiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen

Hier wird der Landfriedensbrief vom 25. Juli 1372 wiedergegeben, wonach der Erzbischof Friedrich von Köln für sich und seine Stadte Soest, Arnsberg, Werl, Neheim, Brilon, Eversberg, Geseke, Attendorn, der Bischof Florenz von Münster für sich und seine Städte Münster, Coesfeld, Borken, Bocholt, Warendorf, Beckum, Ahlen, der Bischof Heinrich von Paderborn für sich und seine Städte Paderborn, Wartberg, Brakel, Borgentreich, Neheim, der Bischof Melchior von Osnabrück für (?), der Graf Engelbert von der Mark für sich und seine Städte Hamm, Unna, Iserlohn, Kamen, Lüdenscheid und die Stadt Dortmund sich verpflichten, den von Karl gebotenen Landfrieden auf ewige Zeiten zu halten, wonach Kirchen, Kirchhöfe, Hausleute, Kaufleute, Pilger sicher sein sollen, und Fehde von einer Sonne zur andern vorher angesagt werden muss.

Wortlaut

Die Urkunde ist in mittelniederdeutscher Sprache verfasst und hat folgenden Wortlaut: [1]

Wi Friderich, van godes ghnaden der hilghen kerken tzu Coelne erzbiscop und des hilgen rykes van Italien ertzekanzeler, doet kund und betuget openbare: Wente dey allerdorlutigste vorste und here here Karel, keyser tho Rome tho allen tiden merer des rykes und koningh tho Boehen, ume god und ume woldaet dem lande tho Westfalen genade und recht ghegeven hevet, alzo, dat nu vortmer na dusser tiid alle kerken, alle kerchove, alle huslude (er lyf unde gude darop) velich wesen solen, alle kopelude alle pelegrime (er lyf unde) gud velich (wesen zolen uppe der strate) sunder argelist unde sunder underscheit men urloche ofte nicht. Oyk zoelen alle wilde perde velich syn. Oyk wey des (anderen) vint wyl wesen, der sal eme dat kuntlighen tho voren weten laeten van ener sun ... tho der anderen ... , dat he eme enighen schaden doe, und wynte wy al weghe in unsem lande tho Westfalen nicht wesen enkunnen noch enmoghen, so hebbe wy mit gueden vorradde mit gueder vulbort und mit wyllen (unses capittels) to Colne, unser edelmanne, unser deynstman und al unser undersatten myt deme erwerdighen in goid hern Florenze, biscop tho Moynster, hern Hinrike, biscop tho Paterborne, hern Melchior, Biscop tho Osenbruggh, und myt dem edelen manne, hern Engelberte greven tho der Marke, unde senen erven unde myt vorgenanten byscope nacomelyngqh und vortmer myt allen heren unde steden, dey hir noch in komen moghen van unses landes weghen tho Westfa1en, erfliken, eweliken und ummermeer vorbunden hebbet (!) und vorbynden vor uns und vor al unse nakoemelinggh und hebbet, van unses vorgen. landes weghen tho Westfalen an goeden truwen ghelovet, dat recht und ghenade, dat unse irwordighe in goede durchluchthighe vorste und herre her Karel, keyser tho Rome und kocnygh tho Boehen, dem lande tho Westfalen erfliken und eweliken ghegheven hevet, truweliken na al unser macht tho hodene und tho warene ane argelist, und wyld oyk , dat nummermeer byscop tho Coellen enkome noch komen en soel, hey en love an guden truwen dat recht tho hoeden und tho waeren na al syner macht van des landes weghen tho Westfalen. Vortm. so ensal ummermehr marsschalc noch hammetman van unser ofte van unser nakoemlingghe weghen in unsem Lande tho Westfalen tho unsen ampten komen, hey ensver tho voren tho den hilgen dat selve recht truwelike tho hoeden und tho waren ane argelist und tho syner meren sekerheyt, zo wil wy Frederich, erzbiscop,(und vortm.) unse nakoemlyngghe und ghebeydet unsen steden Soest, Arnsbergh, Werle, Neheim, Briloen Eversbergh Gezeke und Attendorn und vortmer al unsen sloten, steden, borchmannen und undersaten, dey wii in unsem lande hebbet, dat sey nummermeer erzbyscop to Coelne, marsscalc noch ammetman hulden eder swerren ghehorsam syn eder geynnehande deynst doen, zy enhebhen tho dem irsten dat selve recht und ghenade ghelovet und ghesworen, als vorg. ghescrevcn is na holtnysse der breyve, dey unse irwordighe in goede dorluchtiste vorste unde here here Karel, keyser tho Rome unde konyngh tho Boehem, dem lande tho Westfalen ghegheven hevet. Unde wii Florens, von goedes ghenaden byscop to Moynster, bekennet vor uns und uns nakommelygghe, dat wi myt vulbord unses capitelz, unser borchman, deynstman und al unser undersathen uns hebbet verbunden und verbyndet uns in gode mit Frederike, erzebyscop to Colne, hern Hynrike, byscope to Paderborne, hern Melchior, byscop tho Oseynbrugghe, und myt dem edelen manne bern Engherbete, greven tho der Marke, und syne erven, (und hebben to den) hylghen ghesworen vor uns und vor al unse nakoemlyngghe dat recht, dat uns erwordighe bere dey keyser van Rome dem lande tho Westfalen ghegheven hevet, erfliken und eweliken truweliken tho hoeden und tho waren na al unser macht ane underscheyt und argelist, und wilt und ghebedet tho eyner meren sekerheyt unsen steden Moynster, Koesfelde, Borken, Boecholte, Warendorpe, Beechem , Aelen und vortmer al unsen slayten, stede, (borchmannen) und undersaten, dey in dem stychte van Moynster gheseten synt, dat zi nummemeer byscop tho Moynster, marschal ofte ampmann hulden ofte sweren, eft gheynerhande hoersheym eft deynst doen, zy en bebben verbunden (und tho) den hilghen ghesworen dat selve recht und genade, dat unse here der keyser dem lande tho Westfalen ghegheven hevet, truweliken tho hoeden und tho waren na al ere macht an argelist als vorghescreven is. Und wy Hynrich, van godes ghenaden byscop to Paterborne, bekennet vor uns und vor unse nakoemlyngghe, dat wy mit volbort unses capittelz unser borchman, deynstman und al unser undersathen uns hebbet verbunden mit deme (erwer)dighen in goede hern Frederich,erzebyscop tho Coelne, hern Florenz, byscop tho Moynstere, hern Melchior, byscop tho Ossenbrugghe, unt myt eren nakoemlingghen und mit dem edlen manne hern Engelberte, greven tho der Marke, und syne erven, und hebbet tbo den hylghen ghesworen vor uus und vor al unse nakoemlyngghe dat recht, dat uns irwordighe here der keyser van Rome dem land tho Westfalen hevet (!) erflikren und eweliken .... tho hoeden und tho waeren na al unser macht ane argelist und wilt und ghebeded tho eyner meren sekerheyt unsen steden tho Paderbornc, Wardbergh, Brekele, Borghenryke und Nyhem, und vortmer al unsen slottsn, steden, borchmanne und undersatten, dey in dem stychte van Paderborne gheseten zynt, dat zi nummermeer byscop tbo Paterhorne, marschalk oder amptmann hulden eder zweren oft gheynerhande vursheym eder deynst, sy en hebben (....) tho den hilghen ghesworen dat selve recht und ghenade, dat uns unse her der keyser dem lande tho Westfalen ghegheven hevet, truweliken tho hoden und tho warene na al yre macht an argelist als vorgh(escreven) is. Und wy Melchior, van godes ghenaden byscop tho 0senbrugghe, bekennet , dat wy mit volbort unses capittels, unse borchman, deynstman und al unser undersatten uns hebbet (verbunden mit dem er)wer(dihen) in goede hern Frederich, erzebiscop tho Koelne, hern Florenz, biscop to Moynster, hern Hinrike, byscop to Paderhorne,unde ere nakomelynghe und mit dem edelen heren Engelberte, greven tho der Marke, und synen erven und hebbet tho den hilghen ghesworen vor uns und, vor uns nakomelygghe dat recht, dat uns ... here Karel, keyser, van Rome, dem lande tho Westfalen gheheven hevet, erflike und truweliken tho hueden und tho bewaren na al unser macht ane argelist und wilt und ghebedet to eyner meren sekerheyt ... und ... unde vort ... al unsen sloten (stede), borchmanne, (under)saten dey in dem stychte von Osenbrugghe ghseten zyn, dat zy nummermeer biscop to Osenbrugh marschalk ... hulden eder zveren oft gheynerhande h ... eder deynst ... tho den hilghen ghesworen, dat selve recht und ghenade, dat uns here dey keyser dem land to Westfalen ghegheven hevet, truwelichen tho hodene und tho warene na al er macht an argelist. Und wy Engelbert tho der Marke bekennet oppenbar vor uns und unse rechten erven, dat wy myt volbort unser borchman, deynstman, stede und al unser undersathen uns hebet verbunden ... hern Frederich, erzehyscop tho Colne, unde Florens, byscop tho Moynster, hern Hinrike, byscope tho Paderborne,hern Melchior, byscop tho Osenbrugghe, und myt alle eren nakomelyngghen und anderen heren und steden, dey hie in komen moghen, und hebet in truwen ghesekert in eyn staet, vor uns und vor al unse rechten erven dat recht und ghenade, dat uns irwordighe here dey keyser dem lande tho Westfalen ghegheven hebet, erfliken, eweliken und ummermeer truweliken tho hodene und tho warene na al unser macht ane argelist, und wilt und ghebedet tho eyner meren sikerheyd unsen steden to Hamme, Unnae, Loen und Kamen und Ludensceyt und (vartmer al unsen) sloten, stede unde borchmannen und undersaten, dey in unsen lande woent, dat zy nummermeer greven tho der Marke noch zynen marschalke ... amptluden hulden eder zweren oft gheyngher hant horsheym eder deyns doen, zy enhedden irste tho den hilghen ghesworen dat selve recht und ghenade dat dem lande tho Westfalen unse here dey keyser van Rome ghegheven hevet erfliken und eweliken truweliken tho hoeden und tho warnen na al ere macht ane argelist als vorghescreven is. Ok so wil wy Frederich, van goedes ghenaden erzebyscop to Colne, Florens, biscop tho Moynster, Hynrich, byscop tbo Paderborne, Melchior, byscop tho Osenbrugh, al unse nakoemlynghe und Enghelbert, greve tho der Marke, unse erven und vortmer al heren, dey hyr noch in komen moghen, ghebedet erstliken al unsen steden und wilt, dat al stede dey alreyde heyr inne zynt und noch in dit verbunt komen moglen, als dicke als men daer eynen nyen raet insettet, dey zoelen tho den hylghen sweren, dat recht und ghenade, dey dey keyser van Rome dem lande tho Westfalen ghegheven hevet, na al ere macht tho hoeden und tho waren truweliken sunder argelist na beholtnisse der breyve, dey dar up ghegheven zynt. Vortmer bekenne wy burghemeyster raet und ghemeynheyt der staet van Dyrtmunde, dat recht und gbenade, dat unse here dey ... , ... keyser ghegheven hevet dem lande tho Westfalen, dat wy dat soelen truweliken hoeden und waren na al unser macht ane argelist, und hebbet dat tho den hylghen ghesworen na beholtnisse der breyve, dey daer op ghegheven sien. Unt were oyk, dat heyr eynghes segels ayn enbreke, oft thobroken wurde, al like woel sal dit verbunt und breyve vollkomenlichen in syner macht bliven und umme, dat dusse recht ghenade und verbunt vorg. vollenkomeliken eweliken und ungbebroken bliven, so erkennen wy·Frederich, erzebyscop van Coelne, Florens, byscop tho Moynster, Hynrich, biscop tho Paderhorne, Melchior, byscop to Osenbrugghe, und Engelberte, greve tho der Marke, dat wy uns ingheseghele vor uns und unse nakomelyngghe und erven umme eynen ewyghen stedygheyn an dissen breyf hebben laeten ghehangghen, und wy stede vorghenant, up dat dit stede und vaste gheholden werde und eweliken blive, so hebbe wy unse ingheseghele by unser heren yngheseghele an dussen breyf ghehanghen. Gegheven in dem jaer, dey myn schreif na goedes gheburt dusent dryhundert und twe und seventych jaer up sunt Jacobs dagh des hylighen apostels.

Siehe auch

Anmerkungen

  1. zitiert nach Karl Rübel: Dortmunder Urkundenbuch. Band II. Erste Hälfte. Dortmund 1890, S. 10-14